وضعیت بازار مسکن در ماه های باقیمانده از سال جاری چه خواهد شد؟ آیا رکود ادامه خواهد داشت یا باید منتظر بازگشت تدریجی رونق به معاملات مسکن بود؟ وضعیت تورم مسکن چگونه خواهد بود؟ اکنون که موضوع انتخابات آمریکا به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای غیراقتصادی تاثیرگذار بر بازارها با انتخاب ترامپ بسته شده است، آیا بازار مسکن نیز تحت تاثیر این موضوع قرار خواهد گرفت یا مسکن بر خلاف سایرین امن است؟ بازارها؟

به گزارش ملک رادار به نقل از اقتصاددان، داود السوری اقتصاددان و بهروز ملکی پژوهشگر اقتصادی در میزگرد انتظارات بازار به پرسشی درباره سرنوشت مسکن در میان مدت پاسخ دادند.

بهروز ملکی با اشاره به اضافه شدن عنصر «تحریم» به تحلیل‌های اقتصادی ایران از اوایل دهه 90، گفت: در 12 یا 13 سال گذشته با جان و دل دیدیم که تحریم‌ها چقدر می‌تواند به اقتصاد ما وارد کند. این یک واقعیت انکارناپذیر است که اگر حاضر به پذیرش آن نباشیم، در سیاست گذاری با مشکل مواجه خواهیم شد. وی ادامه داد: تشکیل سرمایه ثابت ما در حال حاضر نصف سال 90 هم نیست، یعنی رشد موجودی سرمایه ما در اوایل دهه 90 اگر اشتباه نکنم حدود 3 درصد بوده است در حالی که رشد سهام موجودی سرمایه ما در حال حاضر حدود 1 درصد است.

ملکی خاطرنشان کرد: زمانی که ساختار اقتصاد شما به دلیل تحریم ها اجازه سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری در ماشین آلات را نمی دهد، بهره وری عوامل تولید نمی تواند عدد زیادی باشد؛ اما در شرایط کنونی به دلیل تحریم ها نمی توان بهره وری از عوامل تولید را رقم زد. صرف نظر از سه چهار سال گذشته، وضعیت نسبتا خوب بوده و دلایل خاص خود را دارد و به همان دلایل نمی تواند ثبات داشته باشد. من می خواهم به این نتیجه برسم که وقتی رشد موجودی سرمایه شما عدد مناسبی نیست و از طرفی بهره وری عوامل تولید قابل ارتقا نیست، طبیعتا نمی توانید رشد اقتصادی مناسبی داشته باشید.

وی صادرات نفت و سپس تولید بیشتر آن در چهار سال گذشته را عامل اصلی رشد اقتصادی عنوان کرد و تصریح کرد: اکنون تولید نفت به جایی رسیده است که معتقدیم افزایش اضافی آن با توانمندی های موجود سازگار نیست و نیازمند یک سرمایه گذاری زیاد رشد موجودی سرمایه ما در 10 سال گذشته بسیار اندک بوده است. وقتی شما از قبل این سرمایه گذاری ها را ندارید، طبیعتا نمی توانید انتظار رشد زیادی در اقتصاد داشته باشید. واقعیت این است که رشد اقتصادی 8 درصدی پیش بینی شده در برنامه هفتم توسعه نیز محقق نمی شود.

مالکی انتظار داشت که نرخ تورم عمومی در اسفند ماه سال جاری با توجه به سیاست های کاهش تورم اتخاذ شده از سال گذشته بین 30 تا 35 درصد از نقطه به نقطه دیگر متغیر باشد و تاکید کرد که این نرخ بر بازارهای مختلف از جمله ارز، مسکن و … تاثیر می گذارد. سهام: احتمال وقوع غافلگیری به خصوص در ماه های باقی مانده از سال جاری بسیار کم است. بنابراین انتظار می رود نرخ تورم در همین محدوده باقی بماند.

داود السوری، اقتصاددان نیز در این میزگرد به تاثیر انتخاب ترامپ بر بازارها پرداخت و گفت: انتخاب ترامپ می تواند حداقل از نظر روانی روند افزایشی قیمت دلار را تشدید کند. اما در مورد بازار مسکن، اساساً باید ببینیم که چه سطحی از تنش ممکن است با آمریکا داشته باشیم. آیا سطح تنش و جنگ سردی که داریم می تواند به جنگ داغ منجر شود یا خیر؟ اینها می توانند معادلات را تغییر دهند.

سوری در عین حال تاکید کرد که صرف نظر از اینکه چه کسی رئیس جمهور ایالات متحده می شود، ما باید تا حدودی روی باز ، اقتصاد خود تمرکز کنیم. چه در روابط خارجی ما و چه در داخل کشور، از نظر دخالت دولت در حوزه قیمت گذاری. وی گفت: دخالت های دولت در قیمت گذاری جدای از بحث ریسک های خارجی، اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده است. در میان مدت و بلندمدت، مهم نیست که چه کسی رئیس جمهور ایالات متحده است. ما باید تصمیم بگیریم که اصلاحاتی انجام دهیم تا تحت تأثیر هرکسی که می خواهد آنجا رئیس جمهور شود، قرار نگیریم. این کارشناس اقتصادی معتقد است که بازارها به جای تاثیرگذاری نتایج انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران، بیشتر به نوع مواجهه نظام سیاسی و سیاست های مسعود مزیگیان بستگی دارند.

السوری در عین حال با بیان اینکه ترامپ باید به سیاست های قبلی خود ادامه دهد، گفت: این موضوع قطعی نیست. چون شرایط منطقه تغییر می کند. تحولات بسیار بزرگی در منطقه رخ داده است و جنگ هایی که در منطقه رخ می دهد و ما به نوعی درگیر آن هستیم، پیش بینی واکنش این افراد در آینده را بسیار دشوار می کند. به نوعی توازن قوا تغییر می کند. بنابراین نمی توان گفت آنچه در گذشته و در دوره قبلی ترامپ اتفاق افتاد، لزوما تکرار خواهد شد. اما اگر این اتفاقات تکرار شود، تحریم ها برای ما بسیار سخت تر می شود. ما دوباره در مورد مشکل “فروش نفت” بحث خواهیم کرد. «حواله درآمد ارزی» نیز موضوع بسیار مهمی است.

در ادامه این دیدار، مالکی همچنین با اشاره به پیچیدگی پیش بینی اتفاقات در بازارها در زمان حضور ترامپ در کاخ سفید گفت: با فرض اینکه ترامپ به راه خود ادامه دهد، پاسخ این سوال را یک سوال می کنم. کمی ساده تر؛ در حالی که این سوال واقعا پیچیده تر است، متغیرهای زیادی به ویژه در سال گذشته در فضای ژئوپلیتیک منطقه ظهور کرده است که می تواند بر انتظارات ما سایه بیندازد. اما اگر همان روال گذشته حفظ شود، با آمدن ترامپ ممکن است صادرات نفت ما مختل شود. اما اینکه آیا دقیقاً به همان وضعیت دوره اول ترامپ برمی گردد یا نه، شاید با توجه به اینکه خریدار اصلی نفت ایران چین است، باید بیشتر در مورد آن فکر کنیم.

اگرچه تاثیر اقتصاد ایران بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا غیرقابل انکار است، اما سوری معتقد است که نوسانات در بازارها در هر سطحی در نهایت مردم را به سمت دارایی های نقدشونده تر مانند ارز و طلا سوق خواهد داد. در این توصیف به نظر می رسد بازار مسکن تحت تاثیر ریسک های ناشی از حضور ترامپ در قدرت نخواهد بود و نسبتاً امن خواهد بود.

السوری همچنین خاطرنشان کرد که بازار سهام از مشکلات زیادی رنج می برد که بسیاری از آنها مشکلات کوتاه مدتی نیستند که بتوان با یک یا دو تغییر آن را حل کرد. قیمت گذاری و اقتصاد دستوری در بازار سهام ما موثر است. بازاری که باید محصولات و نهاده های خود را از یک بازار تنظیم شده خریداری کند. از یک سو سیاست های مالیاتی دولت قبل همچنان بر بازار سرمایه سایه افکنده است و از سوی دیگر مشکلات بازار پول بر بورس تاثیر می گذارد. همه اینها نیازمند نگاه منسجم به اقتصاد کشور است تا بتوان این بازارها را در کنار هم مدیریت و تنظیم کرد و بازار سرمایه ای را که مردم را می ترساند و به سادگی نمی توان جذب کرد، حذف کرد. متاسفانه هنوز چنین اراده ای را نمی بینیم و انتظار نمی رود به زودی شاهد چنین نظری از سوی دولت یا مسئولان باشیم.